افت رتبه سایت در گوگل و نحوه بهبود آن

صبح روز دوشنبه است و مدیر بازاریابی آژانس دیجیتال مارکتینگ آوادیس، طبق روال همیشه، وارد پنل آنالیتیکس می‌شود تا عملکرد آخر هفته را بررسی کند. اما چیزی به چشمش می‌خورد که انتظارش را نداشت: نمودار بازدید کنندگان سایت با شیب تندی سقوط کرده است. نرخ کلیک (CTR) پایین آمده، جایگاه چند کلمه کلیدی اصلی از صفحه اول به صفحه سوم منتقل شده و فروش آنلاین کاهش یافته است.
تیم محتوا و سئو هنوز نمی‌دانند چه اتفاقی افتاده است.

هیچ اروری گزارش نشده، هیچ تغییری در ساختار سایت اتفاق نیفتاده و حتی محتوای جدید، بدون مشکل منتشر شده است. با این حال، افت رتبه سایت مشاهده شده و بازگشت به جایگاه قبلی ساده به نظر نمی‌رسد.
این اتفاق برای بسیاری از کسب و کارها آشنا است. اما چرا چنین اتفاقی رخ می‌دهد؟ افت رتبه سایت دقیقاً چگونه شکل می‌گیرد و مهم تر از آن، چه راهکارهایی برای بهبود آن وجود دارد؟

دلایل افت رتبه سایت

پس از بررسی اولیه، مدیر بازاریابی متوجه می‌شود که افت رتبه سایت نه تنها بر فروش و ترافیک تأثیر گذاشته، بلکه اعتبار برند را نیز تحت فشار قرار داده است. در این مرحله، او به همراه تیم فنی و سئو، تصمیم می‌گیرند بررسی دقیقی روی دلایل احتمالی این اتفاق انجام دهند. در ادامه، مهم ترین دلایلی که می‌توانند منجر به کاهش رتبه سایت در گوگل شوند را مرور می‌کنیم.

15 دلیل افت رتبه سایت

افت رتبه سایت می‌تواند به دلایلی مانند تغییر محتوا، از دست رفتن بک لینک ها، مشکلات سرعت سایت، لینک های 404 و … رخ دهد. در ادامه 15 دلیل افت رتبه سایت به همراه راه حل آنها را در اختیار شما قرار داده ایم تا با بررسی موارد، به اوج قدرت خود بازگردید.

1_ الگوریتم جدید گوگل

گوگل به طور مداوم، به بهبود استراتژی های خود از طریق تغییرات الگوریتم‌ها(Algorithm) می‌پردازد؛ که گاهی باعث افت رتبه سایت می‌شود. اما اگر قبل از تغییرات گوگل، دچار خطای سئویی نشده باشید؛ بعد از دو الی سه هفته همه چیز به حالت قبل برگشته و رتبه سایت خود را مجددا به دست می‌آورید.

راه حل:

• اولین قدم برای حل این مشکل، مطلع شدن از آپدیت های گوگل است. که در سایت MOZ یا سایر شبکه های اجتماعی اطلاع داده می‌شود.
• همچنین، برای سایت خود، بازاریابی چندکاناله داشته باشید، این به منظور فعالیت در سایت شبکه های مجازی مانند اینستاگرام، تلگرام، لینکدین و … است.

مطالعه بیشتر: طراحی سایت حرفه ای

2_ از دست رفتن بک لینک‌

زیاده روی در خرید بک لینک ها منجربه مشکوک شدن گوگل به سایت شده و باعث افت رتبه سایت می‌شود. علاوه بر این، بر روی بک لینک های قدیمی نظارت داشته باشید، تا در صورت خرابی لینک آن را برطرف کنید.

راه حل:

• به جای خرید بیش از اندازه بک لینک ها، روی اصول سئو کار کنید.
• با بررسی سایت در ابزارهایی مانند AHrefs و MoZ بک لینک ها را کنترل کنید.
• پس از، از دست رفتن بک لینک ها در بازه زمانی طولانی (یک هفته تا چندین ماه) به ایجاد لینک های جدید بپردازید تا موارد از دست رفته جبران شود.

مطالعه بیشتر:‌ طراحی سایت اختصاصی

3_ خرید ناگهانی بک لینک

گوگل نسبت به هر اقدامی که برای سایت انجام می‌دهید حساس است و تمام رفتار های شما، از زیر ذره بین آن می‌گذرد. بنابراین در خرید بک لینک ها، هیجان خود را کنترل کرده و به یکباره تعداد زیادی از بک لینک ها را خریداری نکنید. چرا که گوگل به سایت مشکوک شده و منجربه افت شدید رتبه سایت خواهد شد. لطفا قبل از خرید بک لینک، مطالعه کافی در رابطه با اصول خرید بک لینک داشته باشید.

راه حل:

• توصیه می‌شود پیش از هر اقدامی، برنامه ریزی بلند مدت برای استراتژی لینک سازی داشته باشید.
• بک لینک‌ها را از منابع معتبر، به صورت تدریجی و متناسب با محتوای هر صفحه دریافت کنید.
• همچنین استفاده از آنالیزگرهایی مانند Ahrefs یا SEMrush می‌تواند کمک کند تا سرعت و کیفیت رشد لینک‌ها تحت کنترل باشد.
• اگر دچار افت شدید شده‌اید، ابتدا لینک‌های مشکوک را شناسایی و Disavow کنید تا گوگل آن‌ها را نادیده بگیرد.

4_ خرید بک لینک موقت

نتایج دلگرم کننده بدست آمده از خرید بک لینک های موقت، دوام چندانی ندارد و پس از اتمام دوره بک لینک ها، نوسانات شدیدی در رتبه سایت به وجود می‌آید. در نتیجه گوگل متوجه این بی ثباتی شده و اعتبار دامنه را کاهش می‌دهد.

راه حل:

• به جای استفاده از بک لینک‌های موقت، روی ساختن لینک‌های دائمی و طبیعی تمرکز کنید.
• انتشار محتوای ارزشمند، دریافت بک لینک از طریق رپورتاژ آگهی‌های با کیفیت و مشارکت در پلتفرم‌های تخصصی گزینه‌ای پایدارتری می‌باشد.
• همچنین، اگر در گذشته از بک لینک‌های موقت استفاده کرده‌اید، حتماً وضعیت لینک‌ها را بررسی و لینک‌های حذف شده یا بی‌ارزش را در فایل disavow گوگل ثبت کنید تا از تأثیر منفی آن‌ها جلوگیری شود.

مطالعه بیشتر: طراحی سایت مارکت پلیس

5_ مشکلات سرعت سایت

سرعت سایت بر اثر اتفاقاتی نظیر نصب افزونه جدید، انتقال هاست، اضافه کردن قابلیت جدید و … کاهش پیدا می‌کند و سرعت پایین آن، باعث از دست دادن کاربران و عقب ماندن از رقبا می‌شود که نتیجه آن افت رتبه سایت در گوگل خواهد بود.

راه حل:

• در گام اول، با ابزارهایی مانندGoogle PageSpeed Insights،GTmetrix  و Lighthouse، سرعت صفحات سایت را ارزیابی کنید.
• تصاویر در سرعت سایت تاثیر بسزایی دارند، به همین دلیل، تصاویر را فشرده و به فرمت مناسب (مانند WebP) تبدیل کنید.
• کدهای CSS و JavaScript را بهینه سازی کرده و از کش مرورگر استفاده نمایید.
• اگر از CMSهایی مانند وردپرس استفاده می‌کنید، افزونه‌های بهینه سازی سرعت مانند WP Rocket را فعال کنید.
• همچنین بررسی و ارتقای سرویس هاست سایت می‌تواند تأثیر بسزایی در افزایش سرعت و در نتیجه بهبود رتبه سایت داشته باشد.

مطالعه بیشتر: طراحی سایت شرکتی

6_ مشکلات سرور

اگر در بررسی هایی که روی سایت داشتید با افزایش نرخ پرش (Bounce Rate) که از مهم ترین عوامل در افت رتبه سایت است، مواجه شدید؛ بدانید که یکی از دلایل آن اختلالاتی مانند قطعی در سرور می‌باشد. بهترین سرور ها در 99 درصد مواقع فعال و بدون قطعی هستند؛ پس اگر سرور شما دارای قطعی های مداوم است، به فکر ارتقا یا تعویض آن باشید. 

سایت خود را در ابزار  UpTime Robot ثبت کنید، تا در صورت قطعی، پیامکی برای شما ارسال شود و از شرایط پایدار سرور مطلع باشید.

راه حل:

• برای حفظ اعتبار فنی سایت، از هاستینگ مطمئن، سریع و با پشتیبانی دائمی استفاده کنید.
• همچنین، در صورت استفاده از CMS، مطمئن شوید پلاگین‌ها یا اسکریپت‌هایی که بار بیش ازحد روی سرور وارد می‌کنند، بهینه شده‌ یا حذف گردیده‌اند.

مطالعه بیشتر : طراحی سایت PHP

7_ مشکلات تجربه کاربری

 گاهی اوقات، تغییراتی که در ظاهر سایت اتفاق می‌افتد، باعث نظرات منفی کاربران و سردرگمی آنها می‌شود و مانند قبل نمی‌توانند با سایت ارتباط بگیرند که نتیجه آن، از دست دادن کاربران همیشگی و در نتیجه افت رتبه سایت می‌شود.

راه حل:

• ابتدا از ابزارهایی مانند Google Analytics، Hotjar  و Google Search Console برای تحلیل رفتار کاربران استفاده کنید. نرخ پرش(Bounce Rate) بالا یا نرخ کلیک(CTR) پایین نشانه‌هایی از مشکلات UX هستند.
• همچنین اگر سایت رسپانسیو و سازگار با موبایل و تبلت نیست، در اسرع وقت به رسپانسیوسازی سایت بپردازید.
• زمان بارگذاری را کاهش دهید، از دکمه‌ها و منوهای واضح استفاده نمایید و مسیر کاربر را تا رسیدن به هدف (مثلاً خرید یا تماس) هموار سازید. به یاد داشته باشید: رضایت کاربران، نه فقط یک اصل طراحی، بلکه یک فاکتور کلیدی در سئو است.

مطالعه بیشتر : طراحی سایت بین المللی

8_ مشکل لینک 404

بدترین ارور در سایت، خطای 404 است. این ارور زمانی رخ می‌دهد که برگه حذف شده، اما لینک همچنان وجود دارد. اگر صفحات 404 بیش از اندازه باشند باعث افت رتبه سایت در گوگل می‌شود و در مواجه با تعداد کمی از این صفحات، حتما به رفع آنها بپردازید.

صفحات 404 یا لینک‌های از دست رفته نه تنها تجربه کاربر را مختل می‌کنند، بلکه از دید گوگل نشانه‌ای از ضعف در ساختار و نگهداری سایت محسوب می‌شوند. تکرار این وضعیت، می‌تواند موجب کاهش بودجه خزش(Crawl Budget)، از دست رفتن اعتبار صفحات و در نهایت افت رتبه سایت گردد.

راه حل:

• با استفاده منظم از ابزارهایی مانندGoogle Search Console، Screaming Frog یا  Ahrefs، خطاهای 404 سایت را شناسایی کنید. صفحاتی که به طور کامل حذف شده‌اند را به نزدیک ترین محتوای مرتبط از طریق ریدایرکت 301 هدایت نمایید.
• لینک‌های داخلی را بازبینی و اصلاح کنید تا کاربران و خزنده‌های موتور جستجو با مسیرهای بن بست روبه رو نشوند. همچنین توجه زیادی را به محتوای یتیم داشته باشید.
• اگر مجبور به حذف صفحه‌ای هستید، اطمینان حاصل کنید که این کار بدون باقی گذاشتن ردپای خطا انجام می‌شود. در دنیای سئو، یک لینک شکسته، می‌تواند زنجیره‌ای از افت را آغاز کند.

مطالعه بیشتر:‌ طراحی سایت آژانس هواپیمایی

9_ با مشکل Duplicate روبرو شده‌اید

تیم سئو گزارشی ارائه داده که نشان می‌دهد چندین صفحه از سایت دارای محتوای تکراری (Duplicate Content) هستند. برخی از صفحات با توضیحات مشابه بارگذاری شده‌اند، در حالی که در چند صفحه دیگر تنها آدرس  URLمتفاوت است. از دید گوگل، محتوای تکراری سیگنال گیج کننده‌ای است. موتور جستجو نمی‌داند کدام نسخه را ایندکس کرده و کدام را نادیده بگیرد. این سردرگمی می‌تواند منجر به توزیع نامتوازن اعتبار، کاهش ارزش محتوای اصلی و در نتیجه افت رتبه سایت شود.

در سرچ کنسول در رابطه با صفحات Duplicate دو هشدار زیر نمایش داده می‌شود:

1. Duplicate without user-selected canonical: این هشدار صفحاتی که مشابه هم هستند را نشان می دهد که به دلیل شباهت در گوگل نمایش داده نمی شوند. زمانی این موضوع اهمیت بیشتری پیدا می کند که یکی از صفحات مهم و اصلی سایتتان در این قسمت باشد زیرا این صفحه سئو نمی شود.
2. Duplicate, Google chose different canonical than user: در این هشدار هم لیستی از صفحات سایت که قرار نیست سئو شود، نمایش داده می شود. در این صورت هم اگر صفحات مهم جز این لیست هستند، باید به آن رسیدگی کنید.

راه حل:

• ابتدا با استفاده از ابزارهایی مانند Google Search Console، Screaming Frog صفحاتی را که دارای محتوای تکراری هستند، شناسایی و سپس برای هر دسته از صفحات، یکی را به عنوان نسخه اصلی (Canonical) تعیین کنید.
• همچنین، در مواردی که امکان دارد، توضیحات محصولات یا خدمات را اختصاصی سازی کرده و از تولید محتوای یکتا استفاده نمایید.
• از ریدایرکت 301 برای هدایت نسخه‌های تکراری به نسخه مرجع بهره بگیرید.

مطالعه بیشتر: طراحی سایت مدرسه

10_ با هشدارهای Blocked روبرو شده‌اید

هشدار های دیگری در سرچ کنسول(Google Search Console) وجود دارند که باعث کاهش رتبه سایت می‌شود. از جمله هشدارهای Blocked، که نشانه از دست رفتن صفحات هستند.

زمانی‌که ربات‌های گوگل به یک صفحه دسترسی ندارند یا آن را مسدود(Blocked) یافته‌اند، آن صفحه وارد فهرست نتایج نمی‌شود، حتی اگر محتوای ارزشمندی داشته باشد. این یعنی بخشی از سرمایه محتوایی سایت، بدون آنکه دیده شود، بلااستفاده باقی مانده و می‌تواند به افت رتبه سایت بینجامد.

راه حل:

• ابتدا وارد Google Search Console شوید و از بخش Page indexing  یا Coverage، صفحات مسدود شده را شناسایی کنید.
• علاوه بر این، فایل robots.txt را بازبینی کرده و مطمئن شوید مسیرهایی که باید برای گوگل قابل دسترسی باشند، Blocked نشده‌اند.

مطالعه بیشتر :‌ سئو سایت شرکتی

11_ صفحات مهم نوایندکس شده اند

در دسترس نبودن صفحات مهم مانند صفحه اصلی، صفحات دسته بندی و … در سرچ کنسول، نشان دهنده بسته بودن دسترسی به این صفحات است که با تگ ” noindex” این اتفاق رخ می‌دهد. نتیجه نوایندکس بودن صفحات مهم، افت رتبه سایت در گوگل است.

راه حل:

با استفاده از Google Search Console و ابزارهای بررسی وضعیت ایندکس صفحات، شناسایی کنید که کدام صفحات مهم با وضعیت noindex مواجه هستند. سپس از طریق پنل سایت یا ویرایش کدهای HTML، تگ <meta name=”robots” content=”noindex”> را از این صفحات حذف نمایید. پس از رفع مشکل، با استفاده از ابزار Request Indexing  در سرچ کنسول، ایندکس مجدد آن‌ها را به گوگل درخواست دهید.

مطالعه بیشتر: طراحی سایت خبری

12_ نوایندکس کردن کل سایت

در تنظیمات عمومی(General Setting) پنل سایت های وردپرسی، یک گزینه وجود دارد که مانع از دسترسی موتورهای جستجو به سایت می‌شوند.

راه حل:

• برای سایت های وردپرسی در قسمت تنظیمات عمومی(General Setting)، خواندن، گزینه “از موتورهای جستجو درخواست کن تا محتوای سایت را بررسی نکنند” را غیر فعال کنید.
• در سایت های کدنویسی، فوراً فایل robots.txt را بررسی کنید و مطمئن شوید دستور Disallow: / یا سایر محدودکننده‌های ایندکس به اشتباه فعال نشده‌اند. سپس قالب سایت را بررسی نمایید تا در تگ head، متای noindex به صورت پیش فرض تعریف نشده باشد. پس از اصلاح تنظیمات، وارد Google Search Console  شوید و از ابزار URL Inspection  برای چند URL اصلی استفاده کرده و گزینه Request Indexing  را انتخاب کنید. در کنار این اقدامات، یک درخواست بازبینی کلی سایت به گوگل ارسال نمایید تا ایندکس شدن مجدد آغاز شود.

مطالعه بیشتر: طراحی سایت پزشکی

13_رقبا بهتر از شما عمل کرده‌اند

در برخی از شرایط، امکان دارد شما بهترین عملکرد را داشته و با هیچ یک از مشکلات رو به رو نشده باشید، اما رتبه سایت شما به طور چشمگیری کاهش یافته باشد؛ در چنین شرایط بهتر است رقبای خود را بررسی کنید. چرا که یکی از دلایل افت رتبه سایت، عملکرد بهتر رقبا می‌باشد.

راه حل:

• تحلیل رقبا را به‌ عنوان یک اقدام استراتژیک در دستور کار قرار دهید. ابزارهایی مانند  Ahrefs، Semrush، Moz  یا حتی Google SERP insights می‌توانند اطلاعات ارزشمندی دربارهٔ صفحات برتر رقبایتان ارائه دهند.
• محتوای آن‌ها را با محتوای خود مقایسه کنید: آیا آن‌ها به پرسش‌های کاربران پاسخ دقیق تری داده‌اند؟ آیا ساختار بهتری دارند؟ آیا ویدیو، نمودار یا منابع معتبر افزوده‌اند؟ سپس، محتوای خود را بازنویسی و به روز کنید.

مطالعه بیشتر: سئو سایت فروشگاهی

14_یک تغییر ناگهانی داده‌اید

تصمیمات بزرگ را به یکباره عملی نکنید! راجع به هر گامی که برمی‌دارید اطلاعات ارزشمندی داشته باشید و به جای سریع ترین راه، بهترین راه را انتخاب کنید. به عنوان مثال به یکباره شروع به ریدایرکت کردن صفحات 404 نکنید؛ یا بدون داشتن اطلاعات کافی تصمیم به تعویض هاست، تغییر دامنه و … نگیرید.

راه حل:

قبل از اعمال تغییرات اساسی در ساختار سایت، حتماً از ابزارهایی مانند Google Search Console، Screaming Frog و Ahrefs برای استخراج ساختار فعلی سایت و شناسایی صفحات پربازدید استفاده کنید. سپس نقشه‌ای دقیق برای اعمال تغییرات، طراحی نمایید.

15_مشکلات امنیتی

بدترین آسیبی که به هر سایتی ضربه بدی می‌زند، هک شدن است. چون علاوه بر از دست رفتن اطلاعات سایت توسط هکر، گوگل رتبه سایت را کاهش می‌دهد. چرا که گوگل برای امنیت سایت و حفظ اطلاعات کاربران، ارزش زیادی برخوردار است.

اگر خزنده‌های گوگل نشانه‌هایی از بدافزار، اسپم، ریدایرکت‌های مشکوک یا فعالیت‌های هکری شناسایی کنند، به سرعت رتبه صفحات شما را کاهش می‌دهند یا حتی شما را از نتایج حذف می‌کنند. این اقدام برای محافظت از کاربران انجام شده و بازگشت به حالت عادی، گاهی هفته‌ها زمان می‌برد.

راه حل:

در صورت مشاهده‌ی هرگونه رفتار مشکوک یا هشدار از سوی Google Search Console بخش Security Issues، فوراً اقدام کنید:

• با استفاده از ابزارهایی مانند Google Safe Browsing، Sucuri SiteCheck یا VirusTotal، سایت خود را اسکن امنیتی کنید.
• دسترسی‌های مدیریتی سایت را بررسی و رمزهای عبور را تغییر دهید.
• افزونه‌ها و اسکریپت‌های نصب شده را بازبینی و به روزرسانی یا حذف نمایید.
• از یک کارشناس امنیت سایبری یا تیم تخصصی برای پاک سازی و ایمن سازی کامل سایت بهره‌ بگیرید.
• پس از اطمینان از رفع مشکل، درخواست بازبینی (Request Review) در کنسول گوگل ارسال کنید.

«یک افت ناگهانی در رتبه سایت معمولاً به موضوع خاصی اشاره دارد، مانند به‌روزرسانی الگوریتم گوگل، یک مشکل فنی، یا جریمه شدن سایت؛ در مقابل، افت تدریجی ممکن است نشان‌دهنده مشکلات عمیق‌تر باشد، مثل کاهش کیفیت محتوا، سرعت پایین سایت یا استفاده از تاکتیک‌های قدیمی سئو.»

به نقل از مقاله معتبری در وبسایت RankMath

آیا دلیل افت رتبه سایت، پنالتی شدن است؟

مدیر بازاریابی، پس از بررسی تمام دلایل احتمالی، این‌ بار سراغ مهم ترین نگرانی ذهنی خود می‌رود: «نکند گوگل سایت ما را جریمه (penalize) کرده باشد؟» این پرسش، یکی از رایج ترین دغدغه‌ها در مواقع افت رتبه است. اما باید دانست که همه افت‌ها به معنای پنالتی شدن نیستند.

در دنیای سئو، دو نوع پنالتی وجود دارد:

• پنالتی دستی (Manual Action): معمولاً زمانی رخ می‌دهد که سایت به طور مستقیم، قوانین گوگل را زیر پا گذاشته باشد (مثلاً استفاده از لینک سازی اسپمی، محتوای تکراری و غیرواقعی، ریدایرکت‌های فریبنده و…). در این حالت، اخطار پنالتی از طریق Google Search   Console  برای مدیر سایت ارسال می‌شود.
• پنالتی الگوریتمی: این نوع جریمه، رسمی نیست، اما نتیجه‌ی تغییرات الگوریتمی گوگل است. اگر سایت شما با استانداردهای جدید الگوریتم هماهنگ نباشد، ممکن است به صورت خودکار با افت رتبه مواجه شود.

چطور بفهمیم سایت پنالتی شده؟

در اولین گام، وارد سرچ کنسول(طریق Google Search Console) شوید و در بخش Manual Actions  بررسی کنید که آیا پیامی درباره اقدام دستی علیه سایت دریافت کرده‌اید یا خیر. اگر پاسخ منفی بود، به احتمال زیاد، مشکل شما الگوریتمی یا فنی است.

راه حل:

• در صورت دریافت پیام  Manual Action، دستورالعمل‌های گوگل برای اصلاح مشکل را دقیقاً دنبال کرده و پس از اصلاح، درخواست تجدید نظر (Reconsideration Request) ثبت کنید.
• اگر مشکلتان الگوریتمی است، باید کیفیت محتوا، ساختار سایت، لینک سازی و تجربه کاربری را مطابق با استانداردهای جدید بهینه سازی کنید.
• استفاده از مشاوره کارشناسان سئو می‌تواند مسیر بازگشت را کوتاه تر و مؤثرتر کند.

نتیجه گیری

در نهایت، افت رتبه سایت، پایان کار نیست. با تحلیل درست، اصلاح تدریجی و پایبندی به اصول سئو و بر طرف کردن مشکلات و عدم وجود محتوای یتیم، نه تنها می‌توان رتبه‌های از دست رفته را بازیابی کرد، بلکه حتی می توان جایگاه‌های بالاتری را نیز فتح کرد.

واقعیت این است که افت رتبه می‌تواند برای هر سایتی اتفاق بیفتد؛ حتی برای وبسایت‌هایی که سال‌ها روی سئوی آن‌ها کار شده است. اما تفاوت اصلی در واکنش شماست: ” آیا در برابر آن سردرگم می‌مانید، یا با شناخت علل و راهکارها، برای بازگشت قوی تر اقدام می‌کنید؟”

در شرکت دیجیتال مارکتینگ آوادیس، ما با شناخت عمیق از الگوریتم‌های گوگل و تجربه‌ی عملی در بهینه سازی سایت‌های مختلف، در کنار شما هستیم تا این مسیر پیچیده را با آرامش و اطمینان طی کنید. فرقی نمی‌کند به مشاوره تخصصی نیاز داشته باشید، یا به آنالیز فنی دقیق، در هر صورت، می‌توانید روی تیم آوادیس و کارشناسان مجرب ما، حساب کنید.